verhelderen - verbinden - verdergaan

Al een aantal jaren ben je stiefmoeder. Je houdt veel van je geliefde, maar leven met elkaar en zijn kinderen is soms erg ingewikkeld, ook al gaat het tussen jou en zijn kinderen meestal heel aardig. Jullie zijn niet impulsief gaan samenwonen, je voedt zijn kinderen niet op, af en toe lees je wat over samengestelde gezinnen: jullie zijn verstandig bezig.

Zo ging het een aantal jaren best goed. Je wist dat het niet meteen rozengeur en maneschijn zou zijn. Maar nu, zoveel jaren later, heb je het gevoel dat je met lege handen staat. Je weet dat geven en nemen tussen ouders en kinderen niet in evenwicht is. En dat jij als stiefmoeder daar extra last van. Je hebt een drukke baan en wilt ook graag een leuk leven. Daar lijkt het de laatste tijd niet bepaald op. Je bent moe, op het werk is het druk en thuis ook. Je hebt steeds vaker het gevoel: “Is dit wat ik wilde?” Het maakt je onzeker. Soms ga je zelfs twijfelen aan jullie relatie. Is dit het allemaal waard? Je hebt veel voor anderen over, maar nu heb je het gevoel dat je jezelf inlevert, dat vind je moeilijk. Je bent een krachtige vrouw,  maar hoe moet je nu verder?

Wat als je niks zou doen? Als je niks zou doen, wordt in ieder geval je gevoel van ‘Is dit wat ik wilde?’ sterker. De geest gaat niet weer terug in de fles. Je wordt ongelukkiger. De relatie met je geliefde komt onder druk te staan. Ik hoor van stiefmoeders die oververmoeid raken of veel stress ervaren. Jezelf inleveren kost veel energie. Soms proberen stiefmoeders de tijd maar uit te zitten tot de kinderen uit huis gaan. Dat is geen gelukkige strategie. Wat doet dat met je relatie met de kinderen? Wat gebeurt er tussen jou en je geliefde? Eerst slik je de verwijten in, maar die komen onherroepelijk een keer naar buiten. Wat gebeurt er met jou? Met je zelfvertrouwen,  je gezondheid en de trouw aan jezelf?  

Eigenlijk
Wat ik hierboven schets had het verhaal kunnen zijn van Clary. “Eigenlijk zou ik als stiefmoeder mijn rol wel meer willen invullen op een manier die bij mij past. Mag dat? En hoe doe ik dat?” 
 
Clary raakt een belangrijk punt. Misschien binnen je relatie, maar in ieder geval in de maatschappij en vaak in je omgeving zijn er (onbewuste) verwachtingen over hoe een stiefmoeder haar rol invult. Het algemene idee is dat een samengesteld gezin een soort voortzetting is van het oorspronkelijke kerngezin (ook wel het eerste gezin genoemd). En daarin heb je als stiefmoeder een ‘soort’ moederrol. Niet te nadrukkelijk natuurlijk, want vaak (na echtscheiding) is de moeder er nog en je wordt niet geacht haar plek in te nemen. Wat zijn dan wel je rol en positie? Dat antwoord is er niet. Veel stiefmoeders leven in een aangepaste kopie van het kerngezin.

Niet leven in een aangepaste kopie van het kerngezin
Het kan ook anders. Er is een andere invalshoek. Wat als we het idee loslaten dat we ‘moeten’ leven in een soort kopie van het kerngezin. Je hoeft geen genoegen te nemen met een tweedehands kerngezin. Clary besluit hierover met haar partner het gesprek aan te gaan. Zij zetten de wissel om. Ze praten over hun eigen samengestelde gezin. Hoe gaat hun gezin eruitzien? Daar hebben ze niet meteen het antwoord op. De vraag alleen al geeft ruimte: als we loslaten wat we toch niet zijn, een kerngezin, hoe willen wíj het dan doen?

De persoon en achtergrond van de stiefmoeder
En voor Clary komt de vraag op welke wijze zij het stiefmoederschap wil invullen. Te vaak is de persoon van de stiefmoeder, wie ze is, met haar kwaliteiten en geschiedenis, genegeerd. Ze werd geacht te kunnen en willen wat er werd verwacht. Welke rolinvulling bij je past, hangt samen met wie je bent, je geschiedenis en je levenservaringen. 
 
Daarmee gaan Clary en ik aan de slag. Kort gezegd komt het erop neer: wie is zij als vrouw? Wat kenmerkt haar? Wat ligt er achter haar? Welke vreugde en welk verdriet heeft zij gekend? Waar is ze blij mee van jezelf? Vanuit wie ze is, maakt Clary keuzes. Alleen als zij eigen keuzes maakt, die bij haar passen, kan zij haar unieke stiefmoederschap vormgeven. 
 
Misschien wil Clary als stiefmoeder wel zorgen, misschien ook niet. Alle keuzes zijn mogelijk: bijvoorbeeld de rol van de betrokken en mee-zorgende stiefmoeder of de rol van vriendin van vader. Clary ervaart veel ruimte om te kijken wat bij haar past. Dat heeft de tijd. Zij gaat op ontdekkingsreis naar haar hoogstpersoonlijk stiefmoederschap.