verhelderen - verbinden - verdergaan

Vaak hoor ik stiefmoeders en hun partners verzuchten: “Onze communicatie loopt niet lekker” of “Het ligt aan onze communicatie”. Communicatie is een containerbegrip, een veel omvattend onderwerp dat naar veel verschillende dingen kan verwijzen. Een belangrijk onderdeel van communicatie is de taal die we gebruiken en daar is wel wat over te zeggen in een blog. We gaan bespreken hoe bewust taalgebruik jullie relatie of samengesteld gezin kan versterken.

Het belang van taal
Leven in een samengesteld gezin brengt heel wat uitdagingen met zich mee en de interacties kunnen behoorlijk ingewikkeld zijn. Communicatie in samengestelde gezinnen is vaak uitdagend. Taal speelt daarbij een grote rol. Herken je dat, hoe een enkel woord de sfeer thuis kan veranderen? De woorden die we kiezen kunnen een wereld van verschil maken. Ze kunnen liefde en verbondenheid overbrengen, maar ook macht of controle. Het is belangrijk om te beseffen dat onze taal impact heeft. Dus, vragen we onszelf af: gebruiken we onze woorden als wapens of als een uitgestoken hand? Het is een belangrijke vraag om bij stil te staan.

Taal als wapen
Hoe communiceren jullie thuis? Hoe verloopt dat tussen jou en je partner, je geliefde en zijn kinderen? Of hoe is de communicatie tussen jou als stiefmoeder met je stiefkinderen? 

Neem nou dit voorbeeld. Vader haalt de kinderen op en zodra ze thuis zijn, zegt hij tegen stiefmoeder: "Daar gaan we weer. Mijn ex wil de vakantieplannen omgooien. Altijd hetzelfde liedje. Dit keer laat ik het er niet bij zitten." 

Je merkt meteen dat vader duidelijk gefrustreerd is en zich niet inhoudt, ook niet waar de kinderen bij zijn. Hij uit zijn irritatie over hun moeder. Maar voor de kinderen is dat pijnlijk. Ze houden van beide ouders en voelen zich verscheurd als er negatief over één van hen wordt gesproken. Ook de manier waarop hij het brengt, kan bedreigend overkomen voor de kinderen. Zeggen "dit pik ik niet" kan bij hen angst voor een conflict oproepen, wat hun gevoel van veiligheid schaadt.

Wat zou een betere aanpak zijn?

1. Het is belangrijk dat vader over de moeder van de kinderen praat en dat hij haar niet aanduidt als zijn 'ex'. De vorige relatie tussen hem en haar is niet waar het om draait: hun gezamenlijk ouderschap van deze kinderen wel; 
2. Zulke dingen bespreek je liever niet waar de kinderen bij zijn. Vader had beter een rustig moment kunnen kiezen om dit met stiefmoeder te bespreken, zonder de kinderen erbij; 
3. En zelfs als hij het alleen met de stiefmoeder bespreekt, is het belangrijk om respectvol te blijven. Hij moet het tenslotte nog uitpraten met hun moeder. Mopperen helpt niet om ook zelf de boel weer op de rit te krijgen, zelfs niet als moeder er niet bij is.  

Deze taal en de gekozen woorden zorgen voor ongemak, angst en eerder voor verwijdering dan voor verbinding. Daarmee wordt taal hier als wapen ingezet, ook al bedoelt vader dat niet zo.

Taal als uitgestoken hand
Stel je voor, een familie-uitstapje naar het buurtcafé. Gezelligheid ten top, totdat het moment komt dat de 10-jarige zoon moet kiezen wat hij gaat eten. De menukaart heeft te veel keuzes. Hij wil iets kiezen wat lekker is, maar ja, wat als hij iets kiest wat hij uiteindelijk niet lust? Hij komt er niet uit. Zijn oudere zus zucht dramatisch en spoort hem aan om op te schieten. 
 
Dan gaat stiefmoeder gezellig naast hem zitten en stelt voor samen de menukaart te bekijken. Ze legt hem uit welke gerechten hij wel kent van thuis, welke ingrediënten bekend terrein zijn en geeft hem de ruimte om zelf te kiezen.  

Wat doet stiefmoeder hier goed? 

1. Ze is er helemaal voor haar stiefzoon en neemt alle tijd voor hem; 
2. Op haar gemak maakt ze het helder met informatie die hem helpt een keuze te maken; 
3. Ze is het toonbeeld van geduld en begrip.  

Resultaat? Haar stiefzoon voelt zich begrepen en op zijn gemak, klaar om zijn culinaire keuze te maken. Zo verandert een potentieel stressvol moment in een relaxt familie-uitje. En de jongen? Die kan nu ook genieten van het uit eten gaan. 

Deze aanpak en de gekozen taal zijn de helpende hand. Er ontstaat rust, aandacht en ontspanning.  

Tips voor het gebruiken van taal als een uitgestoken hand

• Wees bewust: denk na over de impact van wat je zegt. Kan het kwetsen, of helpt het juist om te verbinden? 
• Toon empathie: probeer je in te leven in de ander. Dit helpt om je taalgebruik aan te passen aan hun behoeften en gevoelens;
• Stel open vragen: dit nodigt uit tot dialoog en laat zien dat je echt geïnteresseerd bent in de ander; 
• Luister om te begrijpen: actief luisteren is net zo belangrijk als spreken; 
• Bied excuses aan: als je merkt dat je taal als een wapen hebt gebruikt, wees dan niet bang om je excuses aan te bieden, zeker ook aan (stief)kinderen.

Bij ons taalgebruik is de echte kernvraag: breng ik verwijdering of werk ik aan verbinding? Daar ligt je antwoord.
Elk woord telt. Wat kies jij vandaag?