verhelderen - verbinden - verdergaan

Heb jij ook zo'n hekel aan compromissen? Een compromis is een oplossing waarbij beide partijen bereid zijn om een concessie te doen en een deel van hun oorspronkelijke eisen op te geven om tot een akkoord te komen. Bij een compromis wordt er iets geregeld tussen twee mensen die allebei wat anders willen en een aanvaardbare oplossing vinden, zonder dat iemand echt 100% tevreden is. En daar zit mijn weerstand tegen een compromis.

Geen compromis-gezin
In een zakelijke context is water bij de wijn doen vaak een goede manier om eruit te komen. Maar binnen ons privéleven? In een samengesteld gezin? Daar ben ik geen voorstander van compromissen. Bij een compromis krijgt niemand echt wat zij wil en zijn beiden eigenlijk ontevreden met de oplossing. Er het beste van maken, dat is het. Meer zit er niet in.

Voor je het weet wordt een samengesteld gezin een compromis-gezin. Om te zorgen dat vader, (stief)kinderen en stiefmoeder een beetje prettig leven, kijken we waar we aanvaardbare oplossingen kunnen verzinnen, zonder dat iemand er echt blij van wordt. "Geven en nemen", "een beetje inschikken", allemaal termen die niet bepaald veel blijheid en enthousiasme uitstralen.

Compromissen sluiten gaat uit van een wereldbeeld van winnen-verliezen. En als winnen niet lukt, werken we aan een compromis. Dat blijkt alleen al uit het gebruik van het woord partijen, alsof je tegenover elkaar staat. Dat wil je in een stiefgezin toch echt voorkomen.

Kan het anders?
In een samengesteld gezin bestaan veel belangen naast elkaar. Belangen van de (stief)kinderen, van de partners, en ja ook van de moeder van de stiefkinderen. Kortom van het hele stiefsysteem.

Een win-win situatie daarentegen is een einduitkomst waarbij beide belanghebbenden profiteren en hun doelen bereiken en tevreden zijn met het resultaat en er geen verliezers zijn. Beide belanghebbenden zijn tevreden. 

Van standpunten naar belangen
Een harmonieus gezin is een win-win gezin. De koek vergroten, zodat ieder een eigen deel krijgt. Hoe vergroot je de koek? Niet door te denken in standpunten, maar op zoek te gaan naar belangen. We denken vaak in standpunten, vooral als er spanning is. Een standpunt is een mening of een opvatting. Een standpunt is de buitenkant van de ui. Als we de ui pellen komen we in de volgende schillen bij de gevoelens, zorgen, behoeften en wensen; de behoeften en de diepste wensen zijn de belangen.  
Hoe kom je van standpunten naar belangen? Vragen stellen kan helpen.

Voorbeelden: 

• Als dat niet gebeurt, wat is dan je zorg? 
• Wat wil je ten diepste bereiken? 
• Als we doen wat jij wilt, wat helpt je dat dan? 

Standpunten kunnen we loslaten, dat zijn maar meningen en opvattingen. Aan belangen mogen we vasthouden, dat zijn onze behoeften.  
Wat er eigenlijk gebeurt: we gaan van hoofd (standpunten) naar hart (belangen). Vaak zitten achter verschillende standpunten gedeelde belangen. Daarnaar op zoek gaan, brengt een oplossing dichtbij. 
Er kunnen ook verenigbare belangen zijn, twee belangen die verschillen, maar niet met elkaar botsen. Daar zijn ook mooie oplossingen te bedenken die recht doen aan de belangen. 
Lastig wordt het met strijdige belangen. Dan zal er in goed overleg gekozen moeten worden. En toch helpt het de communicatie als we constateren dat er strijdige belangen zijn, in plaats van te blijven hangen in standpunten. 

Win-win
Op zoek gaan naar belangen achter de standpunten zorgt voor echte oplossingen in plaats van het winnen-verliezen model. Het grote voordeel van win-win is dat het onderliggende probleem kan worden opgelost. Het zorgt daarnaast voor een betere communicatie in de onderliggende relatie.

Kernwaarden in samengestelde gezinnen
Volgens mij zijn er in ieder geval vijf belangen van alle deelnemers in het stiefsysteem. Ik noem dat de vijf kenwaarden: 

• Acceptatie: je bent er en je mag er zijn: 
• Ruimte; om jezelf te mogen zijn en interactie te ervaren; 
• Begrip: voor elkaars positie; 
• Respect: voor elkaars rol; 
• Waarde: je bent er niet voor niets. 

Als rekening wordt rekening met deze belangen, dan worden stiefkinderen niet gedoogd, omdat je partner nu eenmaal kinderen heeft. Dan wordt stiefmoeder niet genegeerd of op de koop toegenomen. Zowel het stiefkind als de stiefmoeder voegen dan iets toe in het samengestelde gezin. Vader kan tijd nemen om samen met zijn kinderen iets te doen. Er is ruimte voor de geliefden. Hoe staat het bij jullie en bij jou met de kernwaarden? 

Stiefgezinnen waar het (meestal) soepel loopt en die zichzelf harmonieus vinden, hebben als kenmerk dat het belang van de één niet ten koste gaat van de ander, maar dat alle belangen worden gediend. En onthoud: zelfs als het soepel loopt, is het complex. 
 
Kortom, streef naar een win-win gezin! Daar voel jij je ook beter bij.