verhelderen - verbinden - verdergaan

Zodra je verliefd wordt op een man met kinderen, maak je onderdeel uit van een nieuw systeem. Als je gaat samenwonen, word je onderdeel van een samengesteld gezin. Maar al doe je dat niet, ook dan ben je onderdeel van het systeem. Je geliefde heeft kinderen en dat heeft invloed op je leven.

Systemen
Het klinkt wat technisch, maar we leven in systemen. Gezinnen, families, vrienden, werk, je netwerk: allemaal voorbeelden van systemen. We leven in veel systemen tegelijk.
 
Welke systemen kunnen we al onderscheiden bij het zinnetje: “ik leef als stiefmoeder in een samengesteld gezin”?

• Je hebt een partner;
• Je partner heeft kinderen. Of jij en jullie samen ook kinderen hebben, kunnen we uit het zinnetje niet afleiden;
• Er is een moeder van de kinderen, overleden of hun ouders zijn gescheiden;
• Er was een oorspronkelijk- of kerngezin;
• Jij en je geliefde komen uit een oorspronkelijk gezinssysteem en uit een familiestructuur, net als je stiefkinderen.

Basisregels
Als we systemisch kijken, zijn er drie basisregels:

1. Iedereen heeft recht op een eigen plek
2. De plekken hebben een rangorde ten opzichte van elkaar
3. Geven en nemen zijn in evenwicht
 
In jullie samengesteld gezin is het aan jullie als volwassenen om zorg te dragen voor deze basisregels en voor vader om zonodig hierover met de kinderen in gesprek te gaan.

In een eerder blog heb ik stilgestaan bij de derde basisregel. Geven en nemen zijn in evenwicht, maar ouders geven en kinderen ontvangen. Je kunt het hier nalezen. 

Je hoort erbij en hebt je eigen plek
Systemen willen graag compleet zijn. Ieder heeft recht op een eigen plek. Elke deelnemer van het samengesteld gezin. En elke deelnemer van het stiefsysteem. Daar hoort moeder bij en eventuele grootouders. Recht hebben op een eigen plek gaat over erbij horen; niet over buitengesloten worden. Het gaat over binding en geborgenheid.
 
Wat betekent dit voor jou als stiefmoeder of voor jou, als vriendin van vader?
Dat hoor ik vaak: “ik ken mijn plek niet, ik weet mijn plek niet”. Je plek krijg je, al moet die zich eerst vormen. Je plek ontstaat in hoe je die zelf inneemt, je partner hem je gunt en je ruimte krijgt van je stiefkinderen.
 
Wanneer vind je je plek? Zolang het systeem nog in verwarring is, wordt dat lastig. Je mag actief op zoek naar je eigen plek. In je relatie met je geliefde en de relatie met de kinderen.
 
Pas als je je plek hebt ingenomen, kun je van daaruit handelen. Dus niet aan de slag met het rechtzetten van wat in je ogen niet goed gaat, voordat er plek voor je is en óók plek voor de ander. Soms is dat lastig. Gun je elke ander in het systeem zijn of haar plek? Mag zijn kind ook plek hebben in jullie samengesteld gezin en in je leven?
 
Dat is een gewetensvraag. Je bent op zoek naar je eigen plek, verlangt er naar. Tegelijkertijd vind je het lastig om zijn kind vanuit je hart zijn plek te gunnen. Soms heel letterlijk: als je baalt als zijn kinderen op de wisseldag vastgekleefd zijn aan je geliefde. Of als je ervan baalt dat de kinderen op de bank zitten die jij hebt ingebracht, of je baalt ervan als je moe thuiskomt en als eerste je stiefkind ziet. Het is zo menselijk, neem het jezelf niet kwalijk, maar zie het wel als een signaal om mee aan de slag te gaan.
 
Zijn kinderen hebben (naar alle waarschijnlijkheid) deze gevoelens ook. Dat jij bij hun vader in bed ligt, dat jij altijd mee aan tafel zit. Voorbeelden te over.
 
Wat jullie delen, alle deelnemers, ook je geliefde, is dat jullie op zoek zijn naar jullie plek. En ieder recht heeft op een eigen plek.
 
Over eigen plek gesproken: waar kinderen vooral ook recht op hebben is dat hen de verbinding wordt gegund met beide ouders. Dat is nodig om je als kind gelukkig te kunnen voelen.
 
En jij dan? Sommige stiefmoeders kunnen zichzelf inleveren. Als de anderen maar tevreden zijn. Dat breekt je altijd op, vroeger of later. Jij hebt ook recht op je eigen plek.

Ieder hoort erbij en heeft zijn eigen plek. Dat gaat over acceptatie en ruimte.

De plekken hebben een rangorde ten opzichte van elkaar
Je eigen plek en je eigen plaats in de rangorde. Ouders staan op dezelfde positie. Stiefmoeder staat niet op dezelfde plek als vader. Dan zou ze de plek van moeder innemen.
 
Een al te voortvarende stiefmoeder die gaat zorgen, taken overneemt van vader en mee wil beslissen over dingen waar ouders over moeten besluiten, doet het niet goed; hoe goed bedoeld ook. Ze neemt een positie in, die niet de hare is. Ze neemt taken op zich die van anderen zijn. Ieder draagt zijn eigen verantwoordelijkheden. En voor jezelf is het ook niet goed. Je relatie met moeder en de kinderen komen onder druk te staan en je wordt er zelf ongelukkig van.
 
Je mag als stiefmoeder taken op je nemen, natuurlijk. Als je op die manier wilt bijdragen, iets wilt toevoegen, prima, maar sta niet op de plek van de ouders van je stiefkind.
 
Je juiste positie moet je ook wel gegund worden. Een geliefde die je onvoldoende steunt of niet voor je opkomt, ondermijnt je positie. Je geliefde die uit angst dat de relatie met zijn kinderen onder druk komt en daarom altijd partij voor hen trekt, helpt je niet; zichzelf en de kinderen trouwens ook niet.
 
Soms kunnen stiefmoeders een kind tegenkomen dieop een verkeerde plek terecht is gekomen. Dit kan bijvoorbeeld een dochter van hun geliefde zijn, die wat teveel heeft moeten zorgen. Het ligt absoluut op de weg van haar vader om dit te erkennen en haar weer haar juiste plek te laten innemen.
 
Let ook eens op de positie van kinderen onderling. De één die de ander vaak corrigeert of een volwassene die met het ene kind issues van het andere kind bespreekt, zijn duidelijke signalen.
 
Ieder heeft zijn eigen plek en ieder draagt zijn eigen verantwoordelijkheid. Dat gaat over begrip en respect voor elkaars positie.

En wat nu?
Als je wilt weten hoe het bij jullie is, kun je zelf wat onderzoek doen. Samen en/of met de kinderen. Kijk eens naar de volgende vragen:

• Mag iedereen binnen ons samengesteld gezin er zijn? Fysiek, mentaal en emotioneel? En zo nee, wat is er nodig?
• Hoe is bij jullie de rangorde? Staat iedereen op de juiste positie? Het kan helpen om dit te tekenen.  

Natuurlijk kun je mij ook benaderen, ik kijk graag met jullie/je mee.

Het is prachtig als jullie na verloop van tijd de drie basisregels hebben geïntegreerd.  
De waarde van jullie samengesteld gezin is dan voor ieder van jullie: “je bent er niet voor niets”.