verhelderen - verbinden - verdergaan

Veel stiefmoeders die ik begeleid of die mijn blogs lezen, vinden het fijn dat ik ook stiefmoeder ben. I’ve been there. En ik dacht altijd wel te weten waarom: ik ken het leven met kinderen die niet van jou zijn, de ex-partner op de achtergrond, het gevoel dat geven en nemen niet in evenwicht zijn, het besef dat je op gezette tijden weer de buitenstaander bent, de momenten van eenzaamheid in de relatie omdat het niet jouw kinderen zijn en het voor hem zo anders voelt.

Veel stiefmoeders die ik begeleid of die mijn blogs lezen, vinden het fijn dat ik ook stiefmoeder ben. I’ve been there. En ik dacht altijd wel te weten waarom: ik ken het leven met kinderen die niet van jou zijn, de ex-partner op de achtergrond, het gevoel dat geven en nemen niet in evenwicht zijn, het besef dat je op gezette tijden weer de buitenstaander bent, de momenten van eenzaamheid in de relatie omdat het niet jouw kinderen zijn en het voor hem zo anders voelt.

Maar het belangrijkste is dat ik het gevoel herken dat ons huis niet altijd als mijn thuis voelde.

Ik voel me niet thuis in mijn eigen huis
Is er ook maar één stiefmoeder die dit niet herkent? Het je niet thuis voelen in je eigen huis. Soms aan het begin van je stiefmoederschap. Soms blijft dat gevoel. Voor veel vrouwen is dit helaas een heel bekend gevoel dat ze zeer regelmatig ervaren. Dat is zwaar en pijnlijk.

Wat betekent dan je niet thuis voelen? Een huis wordt thuis als het zo voelt. Thuis betekent: vooral veiligheid, geborgenheid, jezelf kunnen zijn en dat wat jij wilt doet ertoe. Met dat laatste bedoel ik dat jij invloed hebt op wat er gebeurt.

Veiligheid
Veiligheid is bijna het eerste woord dat vrouwen noemen die zich niet thuis voelen in hun huis. Het onvoldoende ervaren van veiligheid. En veiligheid is één van onze basisbehoeften. Je veilige plek.
 
Dat is misschien wel de essentie van thuis: je veilig kunnen voelen. Je woont met je geliefde en hebt zijn kinderen verwelkomd in je leven en jullie huis. En hoe pijnlijk is het dan dat je je niet thuisvoelt. En je begrijpt heel goed dat je kinderen bij hun vader mogen zijn in jullie huis. Dat je stiefkinderen ook veiligheid mogen ervaren in jullie huis. Hoe kunnen jullie je allemaal veilig voelen? Hoe kun jij je veilig voelen?
 
Ons veiligheidssysteem staat eigenlijk altijd ‘aan’. Zo willen veel mensen niet met hun rug naar de deur zitten, of ze scannen meteen waar de nooduitgang is. Dat is evolutionair bepaald. Er waren fysieke gevaren: van struikrovers tot wilde dieren. Om te overleven was het noodzakelijk je omgeving te scannen en gevaar te detecteren. Dat gebeurt nog altijd in ons reptielenbrein. En dat brein maakt helaas geen verschil tussen een sabeltandtijger en een angst in ons hoofd. Veiligheid zorgt voor ontspanning, je schild kunnen laten zakken, kwetsbaar durven zijn, je onbespied voelen en je eigen gang gaan.

Voorbeelden van je niet thuis voelen 

• Als wat jij wilt er niet toe doet. Je hebt invloed nodig. Vaders kunnen nog weleens onderschatten hoe belangrijk het is dat stiefmoeder ook invloed heeft op de huisregels en dat ze worden gehandhaafd. Niet alleen zijn regels doen ertoe. Als je als stiefmoeder niet mee kunt beslissen over de huisregels of de inrichting niets weerspiegelt van jouw smaak zal het geen thuis zijn. Dan ben je op bezoek;
• Wonen in zijn huis en samen leven terwijl er niets is geregeld voor wat betreft een samenlevingscontract en/of testament. Als er iets gebeurt, ben jij de klos. Dat voelt alsof er geen verantwoordelijkheid over en weer is;
• Als hij je afvalt in bijzijn van zijn kinderen. Als hij er niets van zegt als de kinderen je niet met respect behandelen;
• Als jij en je partner geen team vormen. Als vader en stiefmoeder zijn jullie niet gelijkwaardig in jullie rol ten opzichte van de kinderen. In jullie liefdesrelatie wel. Dat zijn twee verschillende dingen;
• Als de kinderen onverwachts binnenvallen, ook als het jullie week niet is.

Wat kan voor geborgenheid en veiligheid zorgen?
De erkenning dat thuis soms geen veilige plek is, daar gaat het in eerste instantie om. Dat je er jezelf niet kunt zijn, dat je geen geborgenheid ervaart. Erkenning bij jezelf en begrip daarvoor vragen van je partner. Dat kan best lastig zijn, zeker als jij veiligheid anders duidt dan hij. Maar veiligheid in de zin van je thuisvoelen en geborgen zijn, daar kan toch iedereen zich iets bij voorstellen?
 
De oplossing is dat jij en je partner echt een team gaan vormen. De motor van het samengestelde gezin. Ongeacht welke rol je als stiefmoeder inneemt. Jullie leiden samen het samengestelde gezin, ieder vanuit zijn en haar eigen rol. Jullie relatie vormt daarin het fundament. Daar moet je je geborgen, gezien en erkend voelen. Gelijkwaardigheid.
 
Samen bepalen jullie de huisregels, ieder vertelt die aan zijn eigen kinderen. De huisregels van beiden doen ertoe en worden nageleefd.
 
En maak samen afspraken over afwijken van de regeling. Vaders vinden het vaak erg moeilijk om tegen hun kinderen te zeggen dat ze niet altijd zomaar in zijn huis mogen komen. En dat is het ook, dat onderschat ik niet. Voor stiefmoeders is het vaak erg belangrijk dat ze ook eigen tijd in hun huis hebben. Dat is hun gerechtvaardigde belang. Voor klassieke stiefmoeders is dat lastig, die zijn 24/7 stiefmoeder. Zorg voor een eigen plek hoe klein ook, waar jij je kunt terugtrekken.
 
Wij vinden het lastig als vader klem komt te zitten tussen ons en zijn kinderen. Maar hoe zit het eigenlijk? Vader is of gescheiden of weduwnaar. Dat zijn omstandigheden binnen zijn levenssfeer. Het is niet zijn schuld, maar wel zijn verantwoordelijkheid. Hij kiest opnieuw voor een vrouw. Dat vraagt balanceren, ook van hem. Het is niet altijd aan stiefmoeder om hem uit de wind te houden.
 
Ik ken een vader die het vasthouden aan de regeling en het beperken van tussentijdse bezoekjes van zijn kinderen aan de orde heeft gesteld. Zijn balanceeract tussen de wens van zijn vrouw en het gevoel van zijn dochters om altijd welkom te zijn. En stiefmoeder stelt zich ook flexibel op. Natuurlijk komen de kinderen wel af en toe tussendoor. Balanceren is evenwicht bewaren: dat is geen vast punt, maar telkens een beetje bewegen en terugveren.

Je bent meer dan je reptielenbrein
En wat kun jezelf doen? In je uppie?
 
Gelukkig heeft ons brein zich verder ontwikkeld. Er is niet alleen het reptielenbrein. En we zijn niet alleen afhankelijk van het brein. Hoe kunnen we omgaan met het gevoel van niet thuisvoelen?

1. Vaak ervaren we fysiek een ‘gevaar’ gevoel. Dat signaal komt uit je reptielenbrein. Gebruik je meer ontwikkelde deel van je brein dat kan nadenken en onderscheiden. Check of het gaat om een reëel gevaar. Dat helpt vaak al enorm;
2. Stel dat er nog steeds het gevoel van niet-geborgen zijn blijft. Blijf nuchter. Je hebt niet overal controle op. Noch op wat anderen van je vinden, noch op wat ze over je vertellen;
3. Kijk of er een andere verklaring is. Stiefmoeders voelen zich weleens bespied, met name door stiefdochters. Dat geeft een gevoel van onzekerheid: ben ik wel goed genoeg, doe ik het soms niet goed? Terwijl meisjes (en jongens) rolmodellen nodig hebben. En nu hebben ze in plaats van hun moeder een andere vrouw in hun leven waarvan ze dingen kunnen leren;
4. En misschien wel meest waardevolle en ook de lastigste. Je veilig voelen hangt niet per se af van een fysieke plek. Het leven stelt ons weleens voor situaties waarin we in onze omgeving onveiligheid ervaren. Uiteindelijk vind je veiligheid in jezelf. Binnenin je bevindt zich een veilige plek, waar je geen angst of bedreiging ervaart en je tot rust komt. Het kan een fictieve plek zijn, een plek in je omgeving, een herinnering etc. En je eigen innerlijke veilige plek is er altijd en je kunt er steeds naar terugkeren.

Hoe  vind je je veilige plek? Via een meditatie oefening, via een visualisatie oefening of door meditatief te schrijven (helpt mij). Op internet staan tal van voorbeelden. Wil je dat ik met je meekijk? Laat het weten, dan geef ik je een tip.