verhelderen - verbinden - verdergaan

Natuurlijk word je pas stiefmoeder als je een geliefde hebt met kinderen die niet de jouwe zijn. Wat verder nodig is? Veel liefde voor je partner en de bereidheid om de kinderen van een ander in je leven toe te laten. Hoe het er verder uit gaat zien? Daar ga je in eerste instantie zelf over en daarna jullie beiden.

Buiten de gebaande paden
Het stiefmoederschap is bepaald geen easy-ride. Daar weten jullie alles van en ik sta er in mijn blogs vaak bij stil.

Een tijd geleden las ik een interview met een homo, die vertelde: “wij bewandelen geen traditioneel hetero-pad dat grotendeels vastligt. Wij moeten nadenken hoe we ons leven invullen. Dat vraagt zelfreflectie en biedt ook vrijheid."

Ik dacht meteen aan stiefmoeders. Ook voor ons gelden niet de gebaande paden van het traditionele kerngezin. Sterker nog: als we die gaan kopieëren, komen we pas in de problemen. Van ons vraagt het ook zelfreflectie en biedt het vrijheid.

In samengestelde gezinnen is er veel variatie: wel of geen co-ouderschap, de aard van de omgangsregeling, wel of niet samenwonen, wel of geen eigen kinderen, wel of geen gezamenlijke kinderen, hetero of lesbische stiefmoeder, stiefmoeder worden na echtscheiding of na overlijden van de moeder etc.

De persoon achter de stiefmoeder doet ertoe
Te vaak is de persoon van de stiefmoeder, wie ze is, met haar kwaliteiten en geschiedenis, genegeerd. Ze werd geacht te kunnen en willen wat er werd verwacht. Welke rolinvulling bij je past, hangt samen met wie je bent, je geschiedenis en je levenservaringen.

Daarom is een van mijn uitgangspunten dat het goed is om na te denken over je rol als stiefmoeder. Eigenlijk zodra de relatie meer vaste vorm aanneemt. Het is een lastig thema. Je bent verliefd en jullie kunnen de wereld aan. Dan nadenken over wat voor stiefmoeder je wilt zijn? Dat komt er vaak niet van. Je rolt erin. Je zou de eerste niet zijn, die na een paar jaar ontdekt dat ze meer gegeven heeft dan ze wilde. De vraagt komt naar boven: “is dit wat ik wilde?” Nadenken en vooral navoelen over je rol zal ooit aan de orde moeten komen.

Allereerst aan jou de vraag wat voor stiefmoeder je wilt zijn. Welke rol wil je spelen in het leven van de kinderen van je geliefde? Welke relatie wil je met hen? Natuurlijk ga je ook in gesprek met je geliefde hoe hij jouw rol als stiefmoeder ziet. En dan keuzes maken. Kortom: wij moeten (of mogen) nadenken hoe we ons leven invullen. Er is geen blauwdruk.

Stiefmoederschap is niet voor bange vrouwen. Zelfreflectie verlangt moed om de vraag te beantwoorden of het stiefmoederschap iets voor je is en in welke vorm; alle varianten mogen er zijn van 'meezorgen' tot alleen de vriendin van hun vader zijn en alles ertussenin.

Zelfreflectie
Zelfreflectie is jezelf een spiegel voorhouden en stilstaan bij je eigen gedrag. Hoe is dat gedrag voor de andere mensen in je omgeving? En voor jezelf? Wat gebeurt er tussen jou en je geliefde? Is het je natuurlijke gedrag? Geeft het je energie? Zorg je goed voor jezelf?

Voor mij houdt zelfreflectie ook in: bij jezelf te rade gaan. Lastige vragen stellen en daarover navoelen en nadenken.

"Wat zit me toch zo dwars in mijn rol als stiefmoeder? Speelt bij wat ik wil ook onbewust mee wat mijn partner verwacht, de omgeving of de maatschappij?" En vergis je niet, de maatschappij en daarmee onze omgeving heeft een beeld van een goede stiefmoeder. Ben jij je ervan bewust? Ben je het ermee eens? Wat zijn eigenlijk je eigen overtuigingen over het stiefmoederschap? Wat verwacht jij van jezelf? Welke keuze wil je het liefste maken? 

Zo trof ik de afgelopen jaren dappere stiefmoeders aan die met mij in gesprek gingen over hun rol als stiefmoeder. Zij hadden eerlijk op hun rol als stiefmoeder gereflecteerd. Soms kwamen zij omdat er een levenspuzzel naar voren was gekomen die zich manifesteerde in hun moeite met 'stief'. We hebben allemaal één of meer levenspuzzels, waaraan we werken en die later in een andere gedaante weer kan opduiken.

Een eerste voorbeeld is van een stiefmoeder die nare ervaringen had als stiefdochter en pas kon groeien in haar zelfgekozen rol als stiefmoeder toen ze echt contact had gemaakt met haar eigen verleden als stiefdochter. Zij erkende het ervaren verdriet en gaf betekenis aan dit deel van haar leven. Er kwam ruimte voor een nieuw begin.

Of de stiefmoeder die voor zichzelf hoge eisen stelde in haar omgang met haar stiefdochter. Haar moeder had haar vroeger weinig gestimuleerd, haar moeder was jaloers geweest op haar jeugd. Deze stiefmoeder wilde haar stiefdochter niet tekortdoen en was een actieve, motiverende (en soms ook dwingende) stiefmoeder. Zowel stiefdochter als haar moeder vonden dat lastig. Ook deze stiefmoeder ontdekte dat haar eigen verleden gevolgen had in haar heden. Pas nadat stiefmoeder zich hiervan bewust werd, kon ze eigen en gezonde keuzes maken.

Zelfreflectie en zelfonderzoek zijn niet altijd gemakkelijk, wel erg waardevol. Je leert jezelf kennen en je ontdekt of het stiefmoederschap bij je past en in welke vorm. En wat er eventueel daarvóór nog aandacht nodig heeft; wat er opgeruimd mag worden, zodat je kunt toekomen aan de vraag hoe jij het stiefmoederschap op jouw manier wilt invullen.

Vrijheid
Herkennen we die ook als stiefmoeder? Die is af en toe lastig te zien. Toch is de vrijheid is er wel.

Allereerst vanwege de vrijheid om te kiezen hoe we onze rol invullen. En in al die andere keuzes die er steeds weer te maken zijn:

• Wel of niet meegaan op vakantie met hem en zijn kinderen;
• In je eigen huis blijven wonen;
• Me-time creëren.

Tot slot
Ik ontdekte destijds dat ik mijn gevoel van vrijheid soms zelf beperkte. Dat bleek altijd te zijn uit schuldgevoel naar mijn geliefde of naar mijn stiefkinderen. Was dat wel nodig, dat schuldgevoel? Daar kon ik zelf mee aan de slag. Dat gaf ruimte. En vrijheid!