verhelderen - verbinden - verdergaan

Dat werd mijn motto als stiefmoeder, ruim 20 jaar geleden.
Het ontstond tijdens ons eerste weekend weg als samengesteld gezin. Ik zag hun kwetsbaarheid, ze waren nog zo jong (5 en 3 jaar) en ik zag hun onzekerheid. Zij hadden niet gekozen voor de echtscheiding van hun ouders en ook niet voor de liefde tussen hun vader en mij. 

En zo kwam hun belang centraal te staan. Als mijn kompas in al die jaren.
Het was destijds nog veel te vroeg voor liefde tussen zijn kinderen en mij. Maar van mijn kant was er meteen compassie. En het sterke gevoel dat, met mijn rol als hun stiefmoeder, ook de verantwoordelijkheid kwam. Voor mijn aandeel in hun leven. Die verantwoordelijkheid versterkte het motto.

Jaren later kwam mijn boek Stiefmanagement uit. Bij de boekpresentatie kreeg ik van één van de aanwezigen de vraag wat ik terugkijkend anders zou hebben gedaan. “Ik zou mijn eigen belang ook wat meer centraal hebben gesteld.”

‘Zij hebben er niet voor gekozen’ kan een gevaarlijke strategie zijn. Ik koos ervoor mezelf regelmatig in te leveren voor wat voor hun belangrijk was. Dit motto bleek juist door te werken in de relatie stiefmoeder-vader. Sommige eventuele strijdpunten kwamen tussen ons niet aan de orde, omdat hun belang voor ging. Hij heeft weinig klem gezeten tussen zijn kinderen en mij. Dat is heerlijk voor hem. Maar systemisch was hij degene die weleens belangen hád moeten afwegen tussen zijn kinderen en mij. Maar het kwam niet aan de orde. Ik gaf vaak in stilte en op voorhand toe.

Ik kijk niet met wrok terug, integendeel. Zo voor mijn stiefkinderen kiezen voelde destijds heel natuurlijk. En heeft onze band misschien wel versterkt. Hun vader en ik waren een goed team en hij had oog voor mijn positie en ondersteunde me.  Maar ik ben wijzer geworden. 

I teach what I had to learn. Ik zie het vaak terug bij stiefmoeders. Vrouwen die hun behoeften of wensen op voorhand aan de kant schuiven. Hun wensen en verlangens nauwelijks durven te benoemen. Die hun wensen niet gelijkwaardig vinden aan die van hun geliefde en hun stiefkinderen. Waarom zijn hun verlangens niet net zoveel waard?

De eerste verantwoordelijkheid van de ouder is het zorgen voor de kinderen, hen laten opgroeien, hen helpen ontwikkelen, liefde en veiligheid bieden. Maar de relatie tussen de geliefden komt eerst, die is het fundament. Zo versterk je de relatie, er kan stabiliteit ontstaan, samenwerking, goede communicatie met uitwerking op het hele samengestelde gezin. Dit kan alleen ontstaan als tussen partners zorg is voor elkaars behoeften en emotioneel welbevinden.

In het kielzog van de ouder, is er ook de verantwoordelijkheid van de stiefouder. Kinderen hebben er recht op dat er ruimte wordt gemaakt, dat er veiligheid is en dat er stabiliteit is en de afwezigheid van loyaliteit issues. Dat zijn geen luxe zaken, maar goede voorwaarden om gezond op te groeien. 
Ik -en vele stiefmoeders met me- vind het logisch dat je als stiefmoeder (en vader) regelmatig het belang/de behoefte van de kinderen voor laat gaan boven jullie eigen belangen en wensen. Dat is (stief)ouderschap.

Het gaat er niet zozeer om de belangen van de kinderen op te offeren. Als er maar ruimte is tussen vader en stiefmoeder om belangen af te wegen, waarbij die van stiefmoeder er ook mogen zijn. 

Laat ik een voorbeeld geven. Vader en stiefmoeder hebben samen drie weken vrij. De eerste twee weken zijn zijn kinderen van 15 en 16 jaar mee geweest op vakantie. De derde week gaan ze naar hun moeder. Vlak voor de derde week ontdekken de kinderen dat hun moeder in die week onverwachts een aantal dagen moet werken. “Dan blijven we wel bij jullie”. Stiefmoeder had zich verheugd om nog een week samen te zijn met haar geliefde.

Wat nu? Gaan de kinderen voor? Vader vindt het geen probleem als zijn kinderen langer blijven. Stiefmoeder heeft andere wensen. Dit is typisch een voorbeeld waarin alle belangen moeten worden afgewogen. En waarin de wensen van de kinderen niet per se voorrang hoeven.

Wat een blinde vlek is dat vaak voor stiefmoeders en vaders. Zodra het over de kinderen gaat, doet stiefmoeder regelmatig een stap terug. “Dat kan ik toch niet maken. Hij wil het en zijn zoon ook.” En jij dan? Doen jouw wensen er dan niet meer toe?

Soms vinden stiefmoeders het al moeilijk om überhaupt te bedenken wat hun wensen ten aanzien van een bepaald vraagstuk zouden zijn. Bang om niet loyaal te zijn. Ervan overtuigd dat hun belang niet doorslaggevend is of mag zijn. 

Ga alsjeblieft nadenken en navoelen, stiefmoeder. Kijk in je innerlijke ruimte wat je echt wilt. Dat is het startpunt. Daar begint het. Ga van daaruit in gesprek. Wat wil ik, wat wil jij, wat is goed voor de kinderen. Jezelf toestaan je wensen helder te hebben, helpt je ook om een echt goed besluit te nemen, vanuit kracht.