verhelderen - verbinden - verdergaan

Je gevoel analyseren komt er vaak niet van. Bij mijn begeleiding van stiefmoeders heb ik in de loop der jaren een aantal misvattingen ontdekt. Als we die samen onderzoeken, ontstaat er vaak ruimte. Dát is pas een heerlijk gevoel.

Opvoeden en aanspreken
Wel of niet opvoeden: veel stiefmoeders worstelen hiermee. Het korte antwoord is niet opvoeden, tenzij kinderen je spontaan commitment geven. Zo ging mijn stiefzoon opeens mij toestemming voor iets vragen, omdat zijn vader boven was en hij geen zin had hem te zoeken. Aan het begin van je relatie met zijn kinderen, voed je niet op, en bij oudere kinderen die in je leven komen helemaal niet.

Mag je dan niets als stiefmoeder? Natuurlijk wel en zeker als jullie in één huis wonen. Jullie zijn ook huisgenoten en daarom kun je hen aanspreken.

Hoe ontdek je het verschil tussen opvoeden of aanspreken? Stel ik kom een maand bij jullie thuis logeren. Ga je me aanspreken als ik de badkamer kletsnat achterlaat? Tuurlijk, dat is dus aanspreken. De controlevraag voor jezelf is: zou ik een andere huisgenoot hierop aanspreken?

Liefde en aandacht
Dit een pijnlijke misvatting. In de kind-weekenden ervaren veel stiefmoeders dat haar geliefde er minder voor hen is. “Er is dan bijna geen liefde tussen ons”.

Onderken het verschil tussen liefde en aandacht. Liefde is eindeloos, als je één kind hebt en er komt een tweede, blijkt er ook voor die tweede meer dan genoeg liefde te zijn. Aandacht is niet oneindig. Aandacht verdeeld over één of over drie maakt uit. Vaak realiseren stiefmoeders zich dat het de aandacht is die ze missen. En dat kunnen ze begrijpen, dat is vaak geen probleem. Tip aan vader: laat wel je liefde merken aan je vrouw als je kinderen er zijn.

Betrokkenheid en verantwoordelijkheid
Er is een groot verschil tussen betrokkenheid en verantwoordelijkheid. Dat onderscheid maken, gebeurt vaak niet.

Betrokkenheid en verantwoordelijkheid worden met elkaar verward. Als je betrokken bent, voel jij je met de ander verbonden, hij raakt je persoonlijk en het gaat je aan het hart als het niet goed gaat met hem. Dat kun je bijvoorbeeld hebben met je stiefzoon. De verantwoordelijkheid ligt in eerste instantie bij de eigen ouder, in dit geval vader. Op zijn schouders rusten de rechten en plichten die samenhangen met de zorg voor een goede opvoeding en ontwikkeling van het kind. Die verantwoordelijkheid deelt hij met de moeder van de kinderen. Leg niet op je bordje, wat er niet hoort. Stel jezelf de vraag: is dit mijn verantwoordelijkheid of die van een ander, bijvoorbeeld mijn geliefde, de vader.

Houden van en gelijk behandelen
Een echte klassieker is deze misvatting helaas. Stiefmoeders weten vaak cognitief wel dat ze niet van hun stiefkinderen hoeven te houden en zeker niet evenveel als van hun eigen kinderen. Emotioneel worstelen ze er toch mee en hoor ik vaak: “ik hou van al ons kinderen evenveel”. Bedoelen ze echt houden van of gelijk behandelen en geen onderscheid maken. Dat is het onderscheid. Het is natuurlijk als je niet houdt van kinderen van een ander. Toch worstelen stiefmoeders daarmee. Is het de omgeving die liefde verlangt? Onlangs zat een stiefmoeder daarmee in de knoop. Ik vroeg haar: "als ik je stiefdochter vraag van wie ze meer houdt, van haar moeder of van jou? Wat antwoordt ze dan?” Ze lachte, het punt was meteen duidelijk.

Liefde is niet nodig, gelijk behandelen en geen onderscheid maken: dat is belangrijk.

Aanvulling voor vaders
Sommige vaders kunnen zich niet voorstellen -sterker nog, ze rekenen erop- dat stiefmoeders houden van zijn kinderen, omdát het zijn kinderen zijn.

Vaders, ik kies een willekeurig kind en vraag je om hem op te nemen in je huis en toe te laten in je leven. De was doen, voor hem koken, met hem spelen, zijn driftbuien accepteren, zijn humeur doorstaan en aanhoren wat een geweldige ouders hij heeft. Zou jij het makkelijk vinden van hem te houden? Waarom verwachten jullie dat van je geliefde?

Als een vrouw stiefmoeder wordt, sluit zij zich aan bij een al gevormd gezin. Haar partner heeft een biologische band en al een geschiedenis met zijn kinderen. Zij niet. Stiefmoeder kiest voor haar partner, maar niet voor de kinderen. De relatie tussen stiefmoeder en zijn kinderen is vaak ongewis. Dat is de realiteit. Daarin moeten jullie samen een weg zoeken. Accepteer dat je liefde niet kunt afdwingen, geen onderscheid maken wel.