verhelderen - verbinden - verdergaan

Stiefmoeders hebben het vaak lastig in het samengesteld gezin. Hun positie is ingewikkeld en de omgeving verwacht nogal wat van stiefmoeders. Ze leven samen met kinderen die niet van hen zijn. Als er bijvoorbeeld gedoe is tussen stiefmoeder en zijn kinderen verwachten ze vaak steun van hun partner.

Zit vader ertussen?
Ze klagen regelmatig over wat ze ervaren met hun stiefkids. Daadwerkelijk steun vragen van hun geliefde is vaak niet het eerste dat stiefmoeders doen. Veel vrouwen proberen het zelf op te lossen of ze trekken zich terug. Soms wringen ze zich in allerlei bochten om maar geen hulp te vragen van hun partner. Waarom? Stiefmoeders willen hun geliefde niet in een positie plaatsen waarbij hij tussen haar en zijn kinderen komt te staan. Hoe begrijpelijk ook, het is niet het goede uitgangpunt.  
 
Hun geliefde heeft kinderen en gekozen voor een nieuwe partner. Het is niet zo dat hij er niets mee te maken heeft. Sterker nog, hij heeft een sleutelpositie. Het is ook zijn verantwoordelijkheid dat stiefmoeder zich fijn kan voelen thuis, en dat ook zijn kinderen zich welkom voelen in zijn huis.  

Vaders staan niet vaak te trappelen om zich bezig te houden met fricties die stiefmoeder ervaart. Ze hopen dat het vanzelf overwaait of ze zien daarin niet altijd een rol voor zichzelf weggelegd. Soms voelen vaders zich klem zitten tussen hun kinderen en hun geliefde. 

Hoe zit het ook alweer met de belangrijkste relatie en de belangrijkste verantwoordelijkheid?
De relatie tussen de partners is de belangrijkste relatie. Hun liefdesrelatie is het fundament van het samengesteld gezin. Kinderen worden volwassen en gaan hun eigen weg. Ze vliegen op een bepaald moment uit, jullie als geliefden willen samen oud worden.  
 
Als jullie allemaal samenleven in het samengesteld gezin, geven vader en stiefmoeder leiding aan het stiefgezin, ieder van hen vanuit zijn/haar eigen rol en verantwoordelijkheid. Stiefmanagement, de naam waaronder ik mijn diensten verleen en de titel van mijn boek, komt voort uit dit uitgangspunt. Het woord management is afkomstig van het Franse woord ménagement: dirigeren of leiden.

Waar blijven de kinderen dan? Voor ouders zijn hun kinderen de grootste verantwoordelijkheid. Jonge kinderen hebben meer zorg nodig dan oudere. De verantwoordelijkheid neemt normaalgesproken met de jaren af. De vraag wie op de eerste plaats komt, de partner of de kinderen, is eenvoudigweg de verkeerde vraag. Misschien moeten we die maar niet meer stellen.

Wanneer volgt een gesprek tussen stiefmoeder en stiefkind?
Meestal werkt het zo dat je in gesprek gaat met degene met wie je een issue hebt. Is dat ook zo tussen stiefmoeder en haar stiefkind? Dat hangt ervan af. Als hun relatie oké is, maar er is een discussie of verschil van inzicht dan zou ik zeggen dat een rechtstreeks gesprek tussen hen tweeën de voorkeur heeft. Ook als stiefmoeder haar stiefkind aanspreekt op het nakomen van de huisregels. 

Anders is dat als de huisregels nog bepaald moeten worden. Dan bepalen vader en stiefmoeder die, al dan niet in overleg met oudere kinderen en bespreekt de biologische ouder die met hun eigen kinderen. 

Een rechtstreeks gesprek is ook niet aan de orde als er sprake is van een moeizame verhouding tussen stiefmoeder en stiefzoon of stiefdochter. Daar heeft vader een rol. Dat raakt immers aan het samenleven in het samengesteld gezin, waar hij onderdeel vanuit maakt en een sleutelrol in speelt. 

Wat als vader klem zit?
Hierboven bespraken we al dat vader het gevoel kan hebben dat hij tussen stiefmoeder en zijn kind in staat. Voor een deel is dat ook de constructie in het samengesteld gezin en zijn positie erin. Soms gaat het verder en voelen vaders zich klemgezet. Dat is een pijnlijk en ongemakkelijk gevoel. Ik onderschat niet hoe moeilijk dit voor vaders kan zijn.

Vaak als mannen in dit soort situaties klem komen te zitten, is het omdat ze uit angst hun kind of hun vrouw tekort te doen, niet hun eigen wensen uitspreken. Als je je eigen wensen niet uit, ervaar je geen regie en voel je je bijna slachtoffer. Dan voel je je klemgezet tussen twee mensen waarvan je houdt.

Op welke wijze kan vader stiefmoeder ondersteunen en ook voor zichzelf zorgen?Vader kan zijn geliefde ondersteunen door naast haar gaan staan! Te erkennen wat haar positie is en hoe lastig dat soms is. Dat betekent niet altijd haar kant kiezen. Dat betekent wel helder maken aan zijn kinderen dat haar belangen er ook toe doen. 

Het betekent ook verantwoordelijkheid nemen voor de keuzes die ze samen maken, zodat niet alleen stiefmoeder wordt aangekeken op voor de kinderen minder welgevallige besluiten. Besluiten rond de kinderen worden met haar besproken, zodat zij zich erkend voelt en mee kan praten. Zij kan haar belang inbrengen, zonder dat zij per se haar zin moet krijgen. 

Vader zal naar zijn geliefde en zijn kinderen zijn wensen kenbaar moeten maken. Dat vraagt om concrete wensen, want “Ik wil dat we het samen allemaal gezellig hebben” brengt de oplossing niet verder. Concrete wensen zijn wel: “Ik wil dat mijn kinderen zich welkom voelen” en aangeven hoe dat er volgens hem uitziet.

Als er problemen zijn met gedrag of gewoontes van zijn kinderen (die verder gaan dan de normale huisregels), gaat vader met hen in gesprek, nadat hij met stiefmoeder heeft besproken wat een werkbare oplossing zou zijn. Een drie-gesprek is natuurlijk het mooiste, maar vader heeft de lead. Er worden concrete afspraken gemaakt, en vader spreekt aan bij niet naleving. Oók bij oudere kinderen, dan is het geen opvoeden, maar aanspreken. Als er een ander bij je in zou wonen, zou je die ook aanspreken op onwelgevallig gedrag. 

Als vader doe je jezelf een lol als je niet aan de zijlijn gaat staan kijken naar de strubbelingen tussen je kind en je geliefde. Je bent niet de scheidsrechter (dat is een valkuil), dan stel je je boven hen op. Je bent deelnemer die rekening houdt met de belangen van zijn vrouw en van zijn dochter of zoon  en die op mag komen voor zijn eigen behoeftes.Laat je niet klemzetten, spreek je uit. 

Daarmee is iedereen geholpen en laat je de mensen van wie je houdt niet bungelen, maar zoeken jullie gezamenlijk naar een oplossing.