verhelderen - verbinden - verdergaan

Onze cultuur heeft nog geen gezond perspectief ontwikkeld op het stiefmoederschap. Daarom missen we een realistisch en werkbaar beeld van de rol van de stiefmoeder. We blijven vaak hangen in het oude beeld van de stiefmoeder als vervangster van de overleden moeder. De dominantie van het kerngezin is er nog steeds: in de verwachtingen van veel vaders, de omgeving (school, familie en buren) en eerlijk gezegd ook van stiefmoeders zelf.

Jullie samengesteld gezin als muziekstuk
Zijn jullie een cover, een remix of een origineel?

Cover 
Een cover is een nieuwe uitvoering van een bestaand lied. Een andere solist, een tikje eigen stijl, maar het blijft het oude nummer. Zo rollen veel samengestelde gezinnen onbewust een kopie van het kerngezin in, met dezelfde verwachtingen en hetzelfde stramien. Het loopt zelden zoals gehoopt. Stiefmoeder merkt na verloop van tijd dat ze zich steeds vaker afvraagt: "is dit wat ik wil?" 

Remix 
Een remix bewerkt het origineel: stukken eruit, iets nieuws erin of een ander tempo. Veel stellen vinden dat verfrissend. Ze volgen niet langer automatisch het klassieke model, maar maken aanpassingen. Ze schrappen wat niet werkt (zoals het idee dat stiefmoeder mee opvoedt) en voegen toe wat nodig is: heldere afspraken over zorgtaken, grenzen en aandacht voor eigen tijd tussen vader en kinderen.  

Origineel 
Een nieuw muziekstuk ontstaat niet uit herhaling, maar uit stilte, nieuwsgierigheid en eigenheid. Je experimenteert, begint opnieuw en vertrouwt op wat zich aandient. 
Een origineel samengesteld gezin ontstaat als stiefmoeder en partner loslaten wat niet werkt en hun eigen vorm kiezen, afgestemd op wie zij zijn als ouder, stiefmoeder, partner en kind. Geen kopie, geen bewerking, maar iets wat echt van henzelf is. 

Is het kerngezin overal en altijd de norm?
Wij mogen dan in de westerse wereld het ideaal van het kerngezin hebben, maar dat is niet altijd zo geweest. In andere tijden waren er ook andere samenlevingsverbanden. Ook in andere delen van de wereld zijn er andere gezins- en samenlevingsvormen. Als we deze werkelijkheid accepteren en echt begrijpen, zullen veel stiefmoeders minder problemen ervaren. Dan wordt de dominantie van het kerngezin gerelativeerd. Dan zullen we begrijpen dat ieder gezin uniek is: ieder kerngezin en ieder samengesteld gezin.

Stiefmoeder aan zet, vóór jullie kunnen beginnen
Voordat jullie vorm kunnen geven aan jullie unieke samengestelde gezin, is eerst de stiefmoeder aan zet. Te vaak is zij als persoon genegeerd: wie ze is, met haar kwaliteiten en geschiedenis. Ze werd geacht te willen en kunnen wat er van haar werd verwacht. Het is tijd dat zij haar eigen stem vindt.  

Daarom is de eerste vraag: welke rol past bij jou? Dat hangt samen met wie je bent, je achtergrond, je levenservaringen. Wat kenmerkt jou? Wat draag je mee aan vreugde en verdriet? Waar ben je trots op? 

Vanuit wie jij bent, maak je keuzes. Alleen als die keuzes van jou zijn, kan jouw stiefmoederschap ontspannen en kloppend zijn: een toevoeging in je leven in plaats van een opgave. Misschien wil je graag mee zorgen, misschien niet. Je kiest zelf: wil je een betrokken stiefmoeder die mee zorgt, of liever partner van vader zonder een rol richting de kinderen? In dat laatste geval voel je je waarschijnlijk ook niet thuis bij het woord stiefmoeder en dat mag. 

Over jouw wens voor rolinvulling ga je vervolgens het gesprek aan met je geliefde. 

Samen jullie eigen gezin vormgeven
Jullie hoeven geen kopie van het kerngezin te zijn. Jullie en de kinderen hoeven geen genoegen te nemen met een tweedehands gezin. Jullie mogen kiezen voor iets dat wél past: een frisse remix of – als jullie durven – een eigen compositie, een vorm die klopt met wie jullie zijn. 

Wat een opluchting, wat een ruimte: geen verwachtingen meer waar je in moet passen, maar een manier van samenleven die je samen vormgeeft. Los van wat ‘hoort’ en afgestemd op wat voor jullie werkt. 

Om mee te nemen
Het vraagt moed om niet automatisch in de kopie van het kerngezin te stappen. Om samen stil te staan bij wat wél past bij jullie, in plaats van wat van jullie verwacht wordt. 

Daarvoor is het eerst nodig dat jij als stiefmoeder onderzoekt welke rol bij jou past. Wie ben jij, wat heb jij nodig, wat kun en wil jij geven? Misschien voelt dat spannend, onwennig of zelfs een beetje eenzaam. Toch begint daar ruimte als jij je jezelf serieus neemt. Van daaruit kunnen jullie kijken naar wat jullie willen vormgeven, niet omdat het zo hoort, maar omdat het voor jullie klopt. 

En wie weet… ontstaat daar iets wat echt van jullie is. Als het oude en bekende lied niet meer past, kijk ik graag met je mee naar wat er wél bij jullie klinkt.