verhelderen - verbinden - verdergaan

Het duister scheidt jullie
Harde woorden klinken
Er wordt niet meer wordt geluisterd
Jezelf verschansen achter standpunten
Felle ogen, harde stemmen
Twee geliefden teruggetrokken in eigen pijn

Ruzie
Dit is het tweede blog in het drieluik over ruziemaken en sorry zeggen in de liefdesrelatie. Het eerste over relatie vind je hier.

Als we respect hebben voor elkaar en ruzies samen oppakken en oplossen, kan het ons dichterbij elkaar brengen en soms zelfs onze band versterken. Maar meestal verlopen ruzies anders, dan drijven ze ons uit elkaar. Deze ruzies lossen niets op. Na zo’n ruzie is het lastig de weg naar elkaar weer terug te vinden en als dat niet lukt, bestaat de kans dat geliefden hun relatie verbreken.  
 
We maken ruzie als er situaties ontstaan waarover we als partners het niet eens zijn. Soms is de aanleiding helder, vaak ook niet. We gaan zwijgen, negeren, schreeuwen, argumenteren, schelden, elkaar de schuld geven en soms gaan ruzies helaas gepaard met geweld. En waarover maken we ruzie: geld, kinderen, werk, huishouden, onze wereldbeelden, samen tijd doorbrengen etc. 

We houden niet van ruzie in de relatie, maar onverschilligheid is erger. Ruzie gaat over betrokkenheid met elkaar.  

We gaan kijken naar vormen van ruzie, naar ruziepatronen en naar hoe onze relatie eruitziet: dat heeft ook invloed op hoe we ruziemaken. Hoe we als kind ooit gehecht zijn, is ook van invloed. Een gezond gehechte persoon kan zich gemakkelijker openstellen dan een minder gezond gehecht persoon.

Vormen van ruzie
Het maakt nogal wat uit hoe we ruziemaken. De ene manier is constructiever dan de andere. Er is een relatie tussen de wijze waarop we ruziemaken en de kans dat onze relatie succesvol is. Een groot risico op mislukken van de relatie ontstaat als de ene partner zich constructief opstelt, terwijl de andere zich terugtrekt uit de ruzie. Wil de wegloper wel tot een oplossing komen? De weglopende partner zet dit middel vaak in als ‘time-out’. Mijn tip: Natuurlijk mag je een time-out nemen, maar deel dat duidelijk en kom ook met voorstel wanneer jullie er verder over gaan praten, bijvoorbeeld binnen twee dagen. 
 
Langdurig stilzwijgen is ook een vorm van terugtrekken uit de relatie. Dit is niet een onschuldig wapen. Het is volgens onderzoek een schadelijke en weerkerende gedraging in de relatie. Vaak is er sprake van een wisselwerking, de een gaat maar door en de ander hoopt dat te onderbreken door stilzwijgen. 

Bij ruzies zijn er ook verschillen tussen mannen en vrouwen*: mannen houden vast aan hun gekozen voorkeursstijl, vrouwen wisselen als ze ontdekken dat hun gekozen stijl niet werkt. Doorgaans zijn vrouwen meer gericht op het in stand houden van de relatie, maar vrouwen kunnen ook de relatie beëindigen als alle inspanningen op niks uitlopen. 

Relatietip: reflecteer op je eigen conflictgedrag en patronen in communicatie over lastige onderwerpen. En maak dit samen bespreekbaar. Dan praten jullie met elkaar over hoe jullie ruziemaken in plaats van over het onderwerp waarover de ruzie ontstond. 

Niet elke ruzie is hetzelfde
Zijn deze 3 patronen herkenbaar?

Passief vermijdend: we nemen een ondergeschikte houding aan om ruzie te vermijden. Niet zeggen wat je denkt, maar je houding is daarmee niet in overeenstemming. Voorbeeld: demonstratief je mond houden als je het niet eens bent met je geliefde; 
Passief agressief: we gaan niet rechtstreeks de confrontatie aan met onze geliefde, maar kiezen voor instrumenten als: buitensluiten, saboteren of kleineren. Voorbeeld: stiefmoeder vindt dat er te weinig aandacht voor haar was tijdens het weekend met zijn kinderen. Als straf gaat ze de eerste avond dat ze weer samen zijn uit eten met een vriendin;   
Actieve agressieve ruzie: hierbij brengen we de ander schade toe, bewust of onbewust, lichamelijk of geestelijk om onze zin te krijgen. Dit is een zeer beschadigend patroon. Voorbeeld: iets kapot gooien dat voor de ander waarde heeft.  

In welke relatie zit je?
Hoe ruzies verlopen hangt ook af van hoe jullie je relatie hebben vormgegeven.
Gottman** onderscheidt 5 relatievormen.

1. Partners waarderen elkaar, herkennen conflicten, luisteren, onderhandelen en lossen hun onderlinge conflicten op;
2. Bij deze partners is er sprake van sterkte emoties en veel levendigheid. Partners bekvechten veel, er zijn heftige ruzies, die niet altijd fair en met veel invoelingsvermogen worden gevoerd; 
3. Partners vermijden conflicten. Ze worden niet ontkend maar vermeden, omdat conflicten voor hen niet de moeite waard zijn; 
4. Partners respecteren elkaar en tegelijkertijd is er veel kritiek op elkaar. Vaak worden standpunten herhaald, maar steun of begrip ontstaan maar zelden; 
5. Deze partners zijn vooral strijders van hun eigen belangen. Conflicten kunnen escaleren omdat beiden zich weigeren terug te trekken. 

Wat je zegt, dat ben jezelf
"Wat je zegt, dat ben jezelf" is een uitdrukking die vaak door kinderen wordt gebruikt als reactie op een belediging of een negatieve opmerking. Het is een vorm van verbale verdediging waarbij je de bal terugkaatst. 

Als we ruziemaken zijn we gericht op de ander, hoe hij zich uit, zich opstelt en zijn woorden kiest. De pijnlijke waarheid is echter dat het meer over onze eigen opvattingen en verwachtingen zegt dan over het gedrag van onze geliefde.  

Ruzie is vaak het gevolg van een botsing tussen ons voelen en denken en het gedrag dat we veronderstellen of menen te zien bij onze partner. Wat kunnen we hoog te paard zitten in een ruzie, verstrikt in ons eigen gelijk.

We hebben het idee dat we ons eigen belang opgeven voor het belang van de relatie en worstelen daarmee, vervolgens geven we onze geliefde de schuld van deze innerlijke strijd die zich in ons binnenste afspeelt (en waar we ons vaak niet bewust van zijn).

Een ruzie ontstaat als we een onbalans binnen de relatie ervaren, terwijl de onvrede in onze eigen beleving zit. Verder spelen ook onze verschillen en onze verschillende behoeften een rol. Vaak barst de bom als de "ander weer eens lastig gaat doen".

Een voorbeeld: zij heeft een lastige dag achter de rug op het werk. Ze verheugt zich op een rustige avond. Als ze thuiskomt, staat de keuken op de kop, omdat haar geliefde aan het schoonmaken is geslagen. Aan eten kopen en koken, zoals afgesproken, is hij niet toegekomen. Ze ontploft en verwijt hem uitstelgedrag en een slechte planning; daarnaast houdt hij ook nooit rekening met haar. Zien jullie wat hier gebeurt?

Onze neiging is om te kijken naar de externe factoren van de ruzie (de keuken en de afwezigheid van avondeten) en niet naar de echte oorzaak, gelegen binnenin onszelf. Als je partner dan ook nog gaat reageren vanuit zijn eigen innerlijke disbalans zijn de rapen wel gaar.    

Hoe kunnen we hiermee omgaan? Zelfreflectie en persoonlijke ontwikkeling als het gaat om herkennen van wat zich binnenin je afspeelt en hoe je daarmee omgaat in de buitenwereld. 

Professor Siegel*** zegt dat we allemaal zeker weten dat we ons een oordeel kunnen vormen over wat zich buiten ons afspeelt.

Enkele van Siegels vragen om hier zicht op te krijgen zijn:

• Is onze persoonlijke waarneming juist?
• Is onze kijk op de wereld de enig werkelijke?
• In hoeverre spelen onze persoonlijke ervaringen en wat we geleerd hebben mee?
• Wat is er feitelijke gebeurd, als we onze eigen emotionele invulling buiten beschouwing laten?

De hierboven beschreven ruzie zou aan de hand van een paar vragen in de kiem kunnen worden gesmoord. Na de uitval van de vrouw had de man kunnen vragen (op neutrale of betrokken toon: "Wat is er met je aan de hand? Is er iets gebeurd vandaag?" Dan had ze stil kunnen staan bij waar ze eigenlijk last van had. 

Of zij had de boosheid in zichzelf op voelen kunnen komen en had zichzelf kunnen afvragen: "Waarom ben ik zo enorm boos". Haar opmerking had kunnen zijn: "Ik probeer me rustig te houden, maar ik had een rotdag op het werk en nu is er in plaats van rust en eten, een keuken die op de kop staat". Geef me ff tijd. 

Tot slot
Intimiteit in de relatie betekent niet dat ruzies worden vermeden of dat we gevoelige onderwerpen uit de weg gaan. Onze intimiteit groeit als we op een gezonde en respectvolle manier samen moeilijke onderwerpen kunnen bespreken, in alle openheid en oprechtheid.  

Als we veel en onaangenaam ruziemaken is 'geen ruzie' niet de oplossing. Leren omgaan met conflicten en gezond ruziemaken wél. Het gaat niet om onze verschillen in onze liefdesrelatie, maar om hoe we omgaan met onze verschillen.  

Bij dit blog heb ik gebruik gemaakt van het boek ‘Ruzie in de relatie’ van Glasl, Van Lith en Weimar (2021)  

* Onderzoek van Professor Kira Birditt, Universiteit van Michigan 
** J. M Gottman is psycholoog, onderzoeker, auteur en relatiecoach
*** Professor in de klinische psychiatrie (Harvard) deed onderzoek naar externe factoren van ruzie