verhelderen - verbinden - verdergaan

Ruzie is oké, zolang het ons vooruit helpt. We blijven echter te vaak steken in ons eigen gelijk en klampen ons vast aan onze standpunten. Stel je voor dat we dat eens anders aanpakken.

Wat zijn standpunten en belangen?
Een standpunt is de manier waarop iemand naar een bepaalde kwestie kijkt; het is een specifieke mening of opvatting. Het weerspiegelt hoe iemand denkt over een onderwerp en onze opvatting kan beïnvloed worden door persoonlijke ervaringen en waarden.
Een belang verwijst naar de behoeften of diepgevoelde wensen die iemand heeft. Belangen liggen onder de oppervlakte.  
 
Standpunten zijn te beschouwen als de buitenste schil van een ui. Als we de ui pellen, komen we in de volgende schillen terecht bij gevoelens, zorgen, behoeften en wensen. De behoeften en de wensen, daar gaat het werkelijk om: dát zijn de belangen. 

De waarde van het onderscheid tussen standpunten en belangen
Het onderscheid begrijpen tussen een standpunt en een belang is cruciaal, vooral bij ruzies of andere spanningen binnen de relatie. Vaak worden discussies gevoerd op het niveau van standpunten. Dat kan leiden tot impasses omdat standpunten botsen zonder dat de achterliggende belangen van de geliefden worden verkend.

Standpunten kunnen we loslaten, dat zijn maar meningen en opvattingen. Aan belangen mogen we vasthouden, daar zitten onze werkelijke wensen en behoeften.

Het ontdekken van belangen achter standpunten
Als we de belangen achter standpunten verkennen, vinden we vaak een gemeenschappelijk belang. Bewustwording van onze belangen die ten grondslag liggen aan de ingenomen standpunten, kan verrijkend zijn, vooral binnen relaties.

Tip: dit onderzoek is te ingewikkeld als jullie met boze 'koppen' tegenover elkaar staan. Neem een time-out en spreek af wanneer jullie er rustig over gaan praten. 

3 stappen om belangen achter standpunten te vinden:

1. Inventariseer jullie standpunten over een bepaald onderwerp of discussiepunt. Bespreek samen rustig en duidelijk jullie visie op het probleem. Onderbreek elkaar niet en luister echt naar de ander. Dit kan een veilige ruimte scheppen waarin jullie je gedachten en gevoelens kunnen uiten; 
2. Onderzoek de oorsprong: waar komt dit standpunt vandaan? Nu wordt het persoonlijker en diepgaander. Elke partner kan reflecteren op vragen zoals: "Wat maakt dit zo belangrijk voor mij?" Dit helpt hen te begrijpen welke ervaringen bijdragen aan jullie huidige standpunt. Het is een kans om te ontdekken wat er echt speelt onder de oppervlakte;
3. Benoem jullie belangen: dit gaat over het blootleggen van de onderliggende behoeften en verlangens die elk standpunt motiveert. Door deze belangen te identificeren, kunnen jullie samen zoeken naar manieren om aan beider behoeften tegemoet te komen, zonder dat het ten koste gaat van de ander. 

3 verdiepende vragen aan ieder van jullie om je eigen belangen te vinden
Het identificeren van belangen (stap 3) is nog niet zo eenvoudig. Belangen liggen nu eenmaal niet aan de oppervlakte.
Daarom 3 vragen:

1. Wat voel ik echt? Deze vraag moedigt je aan om de emoties die invloed hebben op je standpunt te verkennen. Emoties zijn vaak een aanwijzing voor je onderliggende behoeften die anders onopgemerkt kunnen blijven;
2. Wat verlies ik als ik mijn standpunt moet opgeven? Welk belang wordt dan geschaad of welke diepe wens moet ik dan laten varen? Deze vraag helpt je de gevolgen van het niet vervullen van je behoeften te onderzoeken;
3. Wat levert het op als mijn standpunt wordt gevolgd en ik krijg wat ik wil? Welke persoonlijke waarden of behoeften worden dan vervuld? Deze vraag helpt je inzicht te krijgen in de belangen die je nastreeft.

Als we onze belangen kennen, hoe gaan we dan verder?
Wanneer beide geliefden hun belangen duidelijk op tafel leggen, blijkt er vaak een gezamenlijk belang te zijn, wat het vinden van een oplossing vereenvoudigt. Als de belangen verenigbaar zijn—dat wil zeggen, ze botsen niet met elkaar—kunnen er creatieve oplossingen worden bedacht die voor beiden werken.

De situatie wordt ingewikkelder bij strijdige belangen. Vasthouden aan alleen standpunten leidt meestal niet tot een goede oplossing; het resultaat is dat één partij wint en de ander verliest. Toch zijn er, zelfs bij strijdige belangen, meerdere oplossingen mogelijk.

Strijdige belangen kunnen een ongelijke impact hebben. Als een belang voor de ene persoon belangrijker is dan voor de ander, komt dit vaak pas aan het licht wanneer jullie niet alleen over standpunten praten, maar juist de onderliggende belangen bespreken. Dit soort gesprekken kan leiden tot een dieper wederzijds begrip op emotioneel niveau.

Door te bespreken wat het voor ieder betekent om een bepaald belang niet vervuld te zien, kunnen jullie overwegen of het zinvol is om één belang voorrang te geven. Een open gesprek over belangen, zelfs als ze strijdig zijn, bevordert flexibiliteit en begrip. Het leren over je eigen behoeften en die van de ander kan nieuwe inzichten opleveren en leiden tot effectievere en meer bevredigende oplossingen.

Waardevol
Het is lastig en vraagt veel oefening om vaker op basis van belangen met elkaar in gesprek te gaan. Het geeft echter een verdieping aan jullie communicatie en daarmee aan jullie relatie. 

Als jullie hulp kunnen gebruiken bij het ontdekken van jullie belangen, help ik jullie graag op weg.