verhelderen - verbinden - verdergaan

Je kunt als stiefmoeder gemakkelijk verstrikt raken in wat anderen voelen, verwachten of hopen. En je kunt net zo goed verstrikt raken in je eigen verwachtingen, je onrust of je boosheid. Verlang je naar meer ruimte om jezelf te kunnen zijn? Edith Eger leert ons waar vrijheid begint: niet buiten ons, maar vanbinnen.

Holocaust overlevende Edith Eger
Sommige mensen maken zoveel mee dat je je afvraagt hoe ze nog overeind blijven. Edith Eger is zo iemand, geboren in Hongarije, overleefde ze als zestienjarige de gruwelen van Auschwitz, samen met haar zus.

Na de oorlog emigreerde ze naar de verenigde staten. Pas jaren later durfde ze haar verleden echt onder ogen te zien. Ze werd psycholoog, schrijver en inspirator. Haar boeken De Keuze en Het Geschenk laten zien: wat je ook meemaakt, je kunt altijd opnieuw kiezen voor leven. Edith Eger leeft nog steeds en is een sprankelende persoonlijkheid. Een aanrader om eens een video van haar te bekijken op YouTube. 

Eger spreekt niet vanuit een ivoren toren. Ze kent pijn, verlies, boosheid en schuldgevoel van binnenuit. Juist daarom is haar boodschap zo krachtig: echte vrijheid zit niet in de omstandigheden, maar begint vanbinnen. 

De innerlijke gevangenis
Een centrale metafoor in haar werk is de innerlijke gevangenis. Niet de hekken van een kamp, niet de muren die anderen om je heen bouwen, maar de tralies die je zelf optrekt: angst, zelfverwijt, boosheid en bitterheid. 

Vaak geloven we dat we vastzitten omdat anderen ons niet begrijpen, omdat het verleden ons heeft beschadigd, omdat de omstandigheden tegenzitten. Edith Eger draait dat om: ja, wat er gebeurd is doet ertoe, maar wat ons gevangenhoudt, zijn niet de gebeurtenissen zelf, het zijn de verhalen die we erover blijven vertellen, waarin we blijven hangen. 

De deur van die gevangenis kan open, niet door alles te vergeten of goed te praten, maar door te erkennen: ik bén niet wat mij is overkomen. ik bén niet mijn angst, mijn boosheid, mijn ongenoegen. ik kan kiezen om anders naar mezelf te kijken. 

Keuzevrijheid zonder maakbaarheid
Keuzevrijheid betekent bij Eger niet dat je alles kunt controleren. Ze erkent hoe rauw het leven kan zijn: verlies, afwijzing, ziekte, conflict – ze horen erbij. Maar binnen die omstandigheden blijft er altijd een stukje vrijheid over. De vrijheid om te voelen zonder weg te duwen, om voor jezelf op te komen, om te rouwen zonder te verbitteren en om mildheid te kiezen boven oordeel en zelfveroordeling. 

Eger noemt de therapievorm die ze haar patiënten aanbiedt ‘keuzetherapie’. Ze moedigt hen aan te kiezen voor: medeleven, humor, optimisme, intuïtie, nieuwsgierigheid en zelfexpressie. Deze hulpmiddelen helpen loskomen van de rol die verwachtingen je opleggen, ze leren je een aardige ouder voor jezelf te zijn, te stoppen met overtuigingen die je gevangenhouden en te ontdekken dat liefde uiteindelijk het antwoord is. 

Het gaat dus niet om een trucje of een snelle oplossing. Het vraagt moed: eerlijk naar jezelf kijken, zonder oordeel, en tegelijk niet weglopen voor wat je dwarszit – en wat je zelf anders kunt doen. 

Mildheid als levenshouding
Vrijheid begint niet met harder je best doen, maar met mildheid. Eger nodigt je uit te stoppen met vechten tegen wat je voelt, tegen jezelf, tegen je geschiedenis. 

Mildheid betekent ruimte maken: ruimte om te rouwen, te missen, te verlangen, ruimte om fouten te maken en ruimte om soms niet te weten hoe je verder moet. 

Het vraagt een andere soort kracht dan we vaak denken. niet de kracht van doorduwen, maar de kracht van toelaten, erbij blijven, ook als het pijn doet. Het is de kracht van kwetsbaarheid. 

Hoe raakt dit aan jouw stiefmoederschap?
Edith Eger laat zien: leven vraagt geen perfectie, maar aanwezigheid. Niet vergeten wat pijn deed en doet, maar kiezen om niet bitter te worden. Kiezen hoe je wilt leven met wat er is gebeurd. 

Je kunt pijn voelen en toch liefhebben, gemis ervaren en toch openstaan voor wat er wel is, worstelen en toch groeien. 

Vrijheid is geen eindbestemming, het is een manier van kijken, een dagelijkse beweging van binnen naar buiten, van veroordeling naar mildheid, van vastzitten naar ruimte vinden. Ook in het samengesteld gezin, ook als stiefmoeder.  

Het is geen les alleen voor extreme situaties. Het is levenskunst voor iedereen die kiest om te leven – hoe onvolmaakt ook.  

Leven in plaats van overleven
Voor stiefmoeders kan Egers gedachtengoed een verademing zijn. De pijn van buitensluiting, de verwarring over je plek, de verwachtingen die er zijn, het moeilijke van loslaten – ze zijn echt. maar je hóeft je er niet door te laten definiëren. 

Je hoeft niet te wachten tot anderen je volledig zien of waarderen. Je hoeft niet je bestaansrecht te bewijzen door nog harder je best te doen. Je mag je eigen gevoelens serieus nemen, zonder erin vast te blijven zitten. De vraag is: "wat heb jij nu nodig"? 

Je bent méér dan stiefmoeder, meer dan de dynamiek waarin je terecht bent gekomen. Je hebt altijd de vrijheid om jezelf anders te zien, om je eigen pad te kiezen, om te kiezen hoe jij jouw rol als stiefmoeder wilt invullen. 

Tot slot
Ben je eraan toe om te gaan ontdekken waar jij jezelf vastzet? Wil je samen verkennen waar jouw ruimte ligt? Je bent welkom.