verhelderen - verbinden - verdergaan

Niemand hoeft ons te vertellen wat moeilijke emoties zijn, daarvan komen we er genoeg tegen, zeker ook als stiefmoeder. Het lastige gevoel af en toe dat je een buitenstaander bent, dat je hebt te dealen met stiefkids die onaardig tegen je doen, je geliefde die geen grenzen durft te stellen aan zijn ex-partner. En laten we vooral onszelf niet vergeten, we stellen heel wat eisen aan onszelf en zijn behoorlijk zelfkritisch. Als we onszelf tegenvallen of de maat nemen, komen er ook lastige emoties.

Vriendschap met jezelf
Je hebt jezelf altijd bij je, je leeft met jezelf, meer dan met anderen. Wat als je je eigen vriendin zou kunnen zijn? Daarbij kan zelfcompassie je helpen. Milder zijn met jezelf, je voorstellen wat je een goede vriendin zou adviseren en dat op jezelf toepassen. Voel je betrokken bij je eigen pijn en probeer die te verlichten.

Hoe omgaan met moeilijke emoties
Een van de krachtigste aspecten van zelfcompassie is ervaren van lastige emoties en er niet door worden overspoeld. Nare emoties als schuld, schaamte, verwarring, verdriet en woede kunnen zich vastzetten als depressie en angst, tenzij we hen met zelfcompassie benaderen en ‘omarmen’.

Weg met de pijn
Juist omdat de gevoelens zo pijnlijk zijn, is onze eerste reactie om ze weg te duwen. Natuurlijk willen we dit niet voelen, dit doet pijn. We proberen de pijn te onderdrukken of te smoren door hard te werken, alcohol te drinken of obsessief te sporten of wat je ook maar als afleiding of verdoving zoekt. Maar de pijn en de emoties blijven achter in het lichaam, daaraan is niets veranderd. 
En waar we ook heel goed in zijn, is om de lastige emoties te proberen in ons hoofd om te lossen: scenario’s voor oplossingen bedenken en eindeloos piekeren. 
 
Jaren terug woonde ik een lezing bij van Jan Bommerez (schrijver, spreker en workshopleider op het gebied van transformatie en loslaten). Hij legde het principe van piekeren uit en toonde een beeld van een lege la. Piekeren is als elke x een lege la opendoen en hopen dat er opeens een oplossing in ligt. Wow die kwam binnen. 

Het werkt niet!
Een psychologisch principe is dat wat waar we weerstand aan bieden, hardnekkig en sterker wordt. Vergelijk een balletje dat je onder water wilt duwen. Wat een kracht heb je daarvoor nodig. De energie van het balletje (en dus de pijnlijke emotie) wordt groter.

Volgens Kristin Neff (psycholoog en boeddhist en verricht al jarenlang baanbrekend onderzoek naar zelfcompassie. Mede-oprichter van het Center for Mindful Self-compassion) zijn pijnlijke emoties een combinatie van gedachten en sensaties die worden getriggerd door een verondersteld gevaar als afwijzing, of lijden, pijn en verdriet. Emoties komen ongevraagd op in ons bewustzijn en voorzien ons van informatie zoals: “dit is onveilig” of “besteed aandacht aan me" en kunnen uiteindelijk uitdoven.Tenzij we ze negeren, dan worden ze groter en sterker.

Tijd voor zelfcompassie
Als eerste staan we stil bij de emotie met mindfulness, we geven ruimte aan de emotie. Dat is eerste stap. In het huidige moment laat je emoties en sensaties toe, zonder verzet, vermijding of oordeel. 
 
Stap twee is gedeelde menselijkheid. Hier staat het gevoel centraal dat we allemaal verbonden zijn. Het gaat om het erkennen van onze menselijkheid. Pijnlijke emoties horen bij het leven als wolken en storm. Alle mensen komen lastige emoties tegen.  
 
Vriendelijkheid is stap 3: vriendelijkheid naar onszelf brengt warme. Een zachte en ondersteunende wens mag ons vergezellen. “Mag ik mild zijn naar mezelf” of ‘mag ik geduldig zijn met mezelf”. 
 
We voelen de pijn, de moeilijke emotie en tegelijk voelen we steun en compassie met onze pijn en onszelf. Het wordt allemaal wat lichter. Hier vindt de verandering plaats. Door ruimte en warmte kan de pijn en de lastige emotie verdwijnen. Soms ligt er een ander pijnlijk gevoel onder. We hadden bijvoorbeeld te maken met boosheid en daaronder blijkt verdriet of eenzaamheid te liggen. Dat kan teleurstellend zijn dat er een nieuwe emotie opduikt, maar je komt steeds verder met wat je belemmert. Wat je zeker kunt ervaren is het fijne gevoel van een open hart: je luistert naar jezelf. 

Wil je oefenen?
Hierbij de link naar een oefening met moeilijke emotie, begeleid door Kristin Neff.