verhelderen - verbinden - verdergaan

Heerlijk is het om met een goede vriendin te praten over wat je dwarszit. Gewoon, tijd voor elkaar. Voor wat er speelt in jullie levens. Wat er gezegd is, hoe het voelde, wat je toen dacht en wat je nú denkt. En zij luistert, leeft mee, stelt vragen. Ze zegt: “oh wat naar voor je” of “hoe is het nu met die ruzie met je stiefdochter?” Je voelt je gehoord. Het lucht op.

Een goede vriendin is goud waard
Veel meisjes en vrouwen bespreken met hun vriendinnen uitgebreid wat hen bezighoudt: hun moeilijke ervaringen, gedachten en gevoelens. De stiefmoeder die ik sprak herkende dat maar al te goed. Ze kon in detail stilstaan bij alles wat ze voelde in haar rol als stiefmoeder. Met haar vriendin deelde ze openhartig wat haar raakte, irriteerde of verdrietig maakte. Samen namen ze haar negatieve gevoelens onder de loep, van alle kanten bekeken en besproken. Heerlijk, vond ze dat. Delen lucht op, daar was ze heilig van overtuigd.

De schaduwkant van eindeloos bespreken
Maar soms… voelde ze zich aan het eind van het gesprek juist moe. Geen opluchting, geen helderheid. Deze stiefmoeder is niet de enige die dat zo ervaart. Er blijkt zelfs een naam voor te zijn: co-ruminatie. De term is bedacht door Amanda Rose, een Amerikaanse hoogleraar psychologie. Het betekent: het herhaald en uitgebreid bespreken van persoonlijke worstelingen tussen twee goede vriendinnen, met veel openheid, vaak gericht op negatieve gevoelens. 

Rumineren betekent zoveel als ernstig piekeren of malen. Co-ruminatie is dus eigenlijk: samen piekeren. Onderzoek laat zien dat dit niet per se helpt, het versterkt juist gevoelens van somberheid en angst. Deze manier van uitwisselen heeft eerder een negatief dan een positief effect op hoe je je voelt.

Wanneer delen van gevoelens wel helpt
Uit het onderzoek van Rose blijkt gelukkig ook dat het delen van gevoelens nog altijd helpt om somberheid te verminderen. Steun krijgen door te delen is waardevol. Natuurlijk gaat het er niet om dat je negatieve gevoelens niet mag bespreken. Maar ... als het gesprek steeds blijft steken in het herhalen van problemen, zonder ruimte voor perspectief, praktische stappen of bemoediging, dan blijven de negatieve gevoelens de hoofdzaak. Op dat punt verandert ‘delen’ in samen blijven hangen en samen piekeren.

Wanneer samen praten weer lucht geeft
Ik heb met stiefmoeder besproken hoe samen piekeren een valkuil kan zijn, en wat de negatieve gevolgen daarvan zijn. Tegelijk hoeft dat niet te betekenen dat ze geen issues meer met haar vriendin kan bespreken, integendeel. Zolang er ook ruimte is om wat er gebeurt in perspectief te plaatsen (“Is dit een drama of gewoon even flink balen?”), blijft het helpend. Zij en haar vriendin kunnen elkaar stimuleren om naar oplossingen te zoeken. En als die er niet zijn, dan helpt het soms al om er op een andere manier naar te kijken. 
En vergeet de humor niet. Samen lachen, een beetje zelfspot, dat kan veel lucht geven. “Het is wél weer een leerpuntje op deze manier.” Houd het, naast serieus, vooral op momenten ook licht.

Twee manieren om lucht te brengen: normaliseren en relativeren
Ik vind normaliseren een waardevolle interventie. Daarmee erken je dat de gevoelens en reacties van je vriendin menselijk zijn en dat zulke dingen gewoon bij het leven horen. Natuurlijk pas nadát je goed geluisterd hebt en begrip hebt getoond voor wat ze meemaakt. Normaliseren kan helpen om het lichter te maken en daarmee ook beter hanteerbaar. 

Ironisch relativeren kan ook lucht en ruimte geven, als daar in het gesprek ruimte voor is. We kunnen een gebeurtenis soms flink opblazen. Als er eerst erkenning en begrip is, kun je een goede vriendin helpen om het wat te relativeren, met een vleugje ironie. 
Alles hangt af van hoe je het zegt en wat je intentie is. Help je haar echt om wat lucht te krijgen, of doe je haar gevoelens tekort?  

Een paar voorbeelden van (ironisch) relativeren:

• Hoe belangrijk is dit eigenlijk, als je even uitzoomt?
• Denk je dat je hier over een jaar nog wakker van ligt?
• Als je een strippenkaart had om 10 keer per maand boos te worden… is dit er dan een van?

Om mee te nemen
Bij ‘samen piekeren’ is er meestal weinig lucht. De ander begrijpt je wel, maar je komt er niet echt verder mee. Terwijl dat begrijpen vaak voelt als het grootste cadeau, is het niet altijd de sleutel tot verandering. 

Een goed gesprek biedt ook ruimte. Voor reflectie. Voor vragen als: wat raakt je hierin het meest? Of: wat wil je anders? Juist dat opent iets. 
 
Wil je daar eens over doorpraten, in een setting waar het echt over jou mag gaan? Je bent welkom.